๏...พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน พิมพ์ขี้ตาสี่ชายใหญ่...๚ะ๛

“พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน” “วัดบางคลานพิมพ์สี่ชายใหญ่”

วันเสาร์ ที่ 12 พฤศจิกายน 2554

วันนี้จึงขอชี้จุดสังเกตพิมพ์ “ขี้ตาสี่ชาย” เป็นลำดับต่อไปแต่เนื่องจากพิมพ์ “ขี้ตาสี่ชาย” นี้มีด้วยกันสองแม่พิมพ์ (บล็อก) คือ “สี่ชายใหญ่” (บางเซียนเรียกพิมพ์ขี้ตาสี่ชายบล็อกจีวรยาว) กับ “สี่ชายเล็ก” (บางเซียนเรียกพิมพ์ขี้ตาสี่ชายบล็อกจีวรสั้น) ซึ่งลักษณะองค์พระโดยรวมแล้วจะคล้ายกันมากทีเดียว หากไม่สังเกตให้ถี่ถ้วนจะมองดูว่าเป็นพิมพ์เดียวกันไป ซึ่งเรื่องนี้ผู้เขียนจึงต้องขอทำความเข้าใจกับผู้สนใจที่จะศึกษา เนื่องจากชื่อพิมพ์เหมือนกันก็จริงแต่การปั้นหุ่นเพื่อทำแม่พิมพ์ยังมีข้อ “แตกต่าง” กันอยู่บ้างแต่ก็เพียงเล็กน้อยหากไม่ช่างสังเกตจริง ๆ แล้วก็ยากที่จะแยกแยะได้เช่นกัน

   

สำหรับค่านิยมของ “พิมพ์สี่ชายใหญ่” และ “พิมพ์สี่ชายเล็ก” ก็ขึ้นอยู่กับสภาพองค์พระว่า “สวยสมบูรณ์” มากหรือน้อย หาก สวยสมบูรณ์มาก ค่านิยมก็จะสูงมากเป็นเงาตามตัวเฉกเช่นพิมพ์อื่น ๆ เพราะโลหะที่นำมาหล่อนั้นเป็นโลหะชนิดเดียวกันคือ “ทองผสม” นั่นเอง โดยจุดสังเกตดังต่อไปนี้

๑.    “ศีรษะ” ลักษณะคล้ายกับ “บาตรคว่ำ” อย่างพิมพ์อื่น ๆ เช่นกัน “ใบหู” หนาใหญ่เห็นชัดทั้งสองข้าง “ตา” ด้านขวาเป็นเม็ดกลมใหญ่ขณะที่ “ใต้หัวตาซ้าย” มีเนื้อเกินเป็นตุ่มคล้ายขี้ตาจึงเป็นที่มาของชื่อ “พิมพ์ขี้ตา”

๒. “แก้ม” ด้านขวามีตำหนิซึ่งเป็นตำหนิในพิมพ์ทุกองค์ (ที่ควรจดจำให้แม่น) “จมูก” บานใหญ่โด่งนูน “ปาก” คล้าย “พระจันทร์เสี้ยว” และริมฝีปากล่างหนากว่าริมฝีปากบน

๓. “เส้นสังฆาฏิ” โค้งนูนหนาและมี “รู” อยู่ด้านบนและด้านล่างอย่างละรูซึ่งเป็น “ตำหนิในพิมพ์” จึงต้องจดจำให้แม่นเช่นกัน

๔. “ริ้วจีวรด้านขวา” จะมีความโค้งขนานกับท้องแขนขวามากกว่า “พิมพ์สี่ชายเล็ก” และริ้วจีวรเส้นล่างสุดจะยาวกว่า “พิมพ์สี่ชายเล็ก” (ที่มาของการเรียกบล็อกจีวรยาว) ส่วน “ริ้วจีวรซ้าย” ลักษณะเป็นเส้นพลิ้วคว่ำลง

๕. “ฝ่ามือ” ทั้งสองข้างที่ประสานกันในท่านั่งสมาธิคอดตรงกลางเล็กน้อย ส่วน “ตักขวา” ที่ทับขาซ้ายมีเส้นชายจีวรสองเส้นในแนวเฉียงเล็ก ๆ และ “ตักซ้าย” มีเส้นชายจีวรสามเส้นในแนวเฉียงเช่นกัน

๖. “ฐาน” ของพิมพ์ขี้ตาทุกพิมพ์จะหนากว่า “พิมพ์นิยม” และข้อที่พึงจดจำคือ “ด้านข้างองค์พระ” จะมีตะเข็บทุกองค์ และ “ใต้ฐาน” ก็จะไม่ปรากฏรอยก้านชนวน.

พุทธธัสสะ